Украина бірнеше азаматтыққа рұқсат берді
Украинаның Жоғарғы Радасы жалпы алғанда Украинада көп азаматтық алуға рұқсат беретін заң қабылдады. Заң күшіне енгеннен кейін украиндықтар белгілі бір шарттармен екі немесе одан да көп елдің төлқұжаттарын бір уақытта ұстай алады. Бұған дейін бұл заң бұзушылық деп саналған.
Заң жобасы өткен жылы Президент кеңсесінде әзірленіп, оны парламентке Владимир Зеленскийдің өзі ұсынған болатын. Ол президенттік қызметтің басынан-ақ көп азаматтықты жақтап, бес жылдан бері парламентке тиісті заң жобаларын енгізіп келеді.
Украинадағы азаматтық заңдарды үкімет те, оппозиция өкілдері де жетілмеген деп атаған болатын.
Олардың сәйкес келмейтіндігінен украиндықтар ұзақ жылдар бойы басқа елдердің төлқұжаттарын жасырын алып келген. Көбінесе мұны саясаткерлер, бизнесмендер жасады.
Сонымен қатар, шетелдіктер соғысқа қарамастан Украина төлқұжаттарын алуды жалғастыруда. Бірақ мұнда да бәрі оңай емес. Қолданыстағы заңнама украин паспортын тек шетел азаматтығынан бас тарту міндеттемесі болған жағдайда алуға мүмкіндік береді. Бірақ бұл міндетті қанша адам орындайтыны белгісіз.
Заңдастырылған «көп азаматтық» бұл мәселені шешуге арналған.
Кімнің көп азаматтыққа құқығы болады?
Президенттік заң жобасының баптарының көпшілігі Украина азаматтығын алуға қатысты. Енді ол автоматты түрде немесе жеңілдетілген тәртіпте шетел азаматтығы бар азаматтардың үлкен санатына берілуі мүмкін.
Құжатта бірнеше азаматтылыққа (ұлттық) нақты белгіленген жағдайларда жол берілетіні көрсетілген.
Кәмелеттік жасқа толған украин автоматты түрде басқа елдің азаматтығын алса немесе оны оңайлатылған тәртіпте алса, көп азаматтыққа рұқсат етіледі.
Сонымен қатар, арнайы тізімге енгізілген мемлекеттердің төлқұжатын алған украиндықтар көп азаматтық алуға құқылы. Бұл елдердің азаматтары өз кезегінде жеңілдетілген тәртіппен Украина азаматтығын ала алады.
Алдағы екі айда Украинаның Министрлер кабинеті азаматтары украин паспортын оңайлатылған тіркеуге құқығы бар елдердің тізімін жасауы керек. (Өз кезегінде, осы елдердің азаматтығын алған Украина азаматтары да көп азаматтық алу құқығын алады.)
Бұл шетелдік өзін Украина азаматы деп танитын және өзінің бірінші азаматтығын сақтауға құқығы бар арнайы декларация тапсыру арқылы болады.
Бейресми түрде парламент дәліздерінде 30-40 елдің өкілдерін айтамыз дейді. Ең алдымен, бұл ЕО-ға мүше елдердің, Жапонияның, Ұлыбританияның, Израильдің, сондай-ақ украин диаспорасы көп елдердің — АҚШ, Канада, Австралия азаматтары.
Оңайлатылған рәсімге құқық Украинада туған немесе украиндық ата-бабалары бар шетелдіктерге, сондай-ақ қорғаныс күштерінде қызмет ететіндерге де беріледі.
2021 жылдан бастап Украинада елді агрессиядан қорғауға қатысатын шетелдіктер үшін азаматтық алудың жеңілдетілген тәртібі болды, бірақ ол бірінші азаматтықтан бас тартуды талап етті.
«Халық қызметшісі» президенттік фракциясы төрағасының орынбасары Евгения Кравчук заңның қабылдануын тарихи және «миллиондаған адамдар үшін маңызды шешім» деп атады.
Оның пікірінше, бұл реформа елден кеткен миллиондаған украиндықтарға азаматтықты сақтауға мүмкіндік береді. «Яғни, қорытындылайтын болсақ, біз сізге Украина азаматтығына ғана емес, басқаларға да ие болуға мүмкіндік беретін өзгерістер енгізіп жатырмыз», — дейді ол.
«Еуропалық ынтымақтастық» фракциясының өкілі Ирина Геращенко заң жобасының мәтініне енгізілген түзетуге назар аударады. Ол Украина азаматтығын алғысы келетіндер үшін конституцияны, тарихты және украин тілін білу бойынша міндетті емтиханды қарастырады.
«Сонымен бірге, заң жобасында Ресей азаматтарына жеңілдетілген Украина азаматтығын алуға тыйым салатын тікелей норма жоқ», — деп атап өтті ол.
Оның пікірінше, көп азаматтық мәселесі жан-жақты және тереңірек талқылауды қажет етті.
Тек «Батькивщина» партиясының фракциясы ғана бұл жобаға қарсы шықты. Оның жетекшісі Юлия Тимошенко бұл құжат Украинамен байланысы жоқ адамдарға азаматтық алуға мүмкіндік береді деп мәлімдеді.
«Украина азаматтығын алу үшін жай ғана онлайн декларация тапсыру жеткілікті. Тіпті біздің шекарамызды кесіп өтпесе де, олар азаматтықты сайлау құқығымен, жер сатып алу мүмкіндігімен және әлеуметтік жеңілдіктерге қол жеткізумен бірге алады», — деп жазды ол Facebook-те және мұндай әлеуетті жаңа азаматтарды «онлайн адамдар» деп атады.
