Таиланд Камбоджамен шекара өткелдерін жапты

Таиланд билігі елдер арасындағы қақтығыс өршіп кеткеннен кейін Камбоджамен шекаралық өткелдерді жабу туралы шешім қабылдады. Бұл туралы 24 шілдеде дереккөздерге сілтеме жасап Reuters хабарлады.

«Таиланд пен Камбоджа арасындағы қақтығыстар кем дегенде алты жерде болды, ал Таиланд әскерилері барлық шекара бекеттерін жауып тастады», — делінген агенттік хабарламасында.

Reuters сондай-ақ Таиланд Камбоджаны бірнеше зымыран тасығыштармен (MLRS) атқылаудан кейін әуе шабуылымен жауап берді. Таиланд әскерилерінің мәліметінше, алты F-16 жойғышы Камбоджа армиясының ауыр қаруларына сәтті соққы берді.

Бұған қоса, Бангкок Пномпеньдегі елшісін кері шақырып алып, Камбоджа елшісін Таиландтан қууға ниетті.
Сол күні таңертең Камбоджа мен Таиланд арасындағы даулы шекарада қарулы қақтығыс болды. Сонымен бірге, Reuters агенттігінің хабарлауынша, екі жақтың әскерилері бір-бірін алғашқы болып оқ атты деп айыптады.

Таиланд пен Камбоджа арасындағы қақтығыс мамыр айында шекарада екі елдің әскерилері арасында атыс болған кезде өрши түсті. Салдарынан бір Камбоджалық сарбаз қаза тапты.

Шиеленістің себебі Таиланд пен Камбоджа арасындағы екі шекаралық аумаққа кхмер сәулетінің көне ескерткіштері — Преах Вихеар және Та Моан Том храмдарына қатысты даулар болды.

1950 жылдары Бангкок Преах Вихеар храмы аймағын аннексиялады. 1962 жылы БҰҰ-ның арбитраждық соты бұл аумақты Камбоджаға тиесілі деп шешті, бірақ Таиланд бұл шешімді мойындамады. Содан бері тараптар мезгіл-мезгіл бір-бірін шекараны бұзды деп айыптайды да, қақтығыстар туындайды.
Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінің қауымдастығы (АСЕАН) Таиланд пен Камбоджа арасындағы қақтығысқа араласуы керек. Бұл туралы 24 шілдеде Ресей ғылым академиясы Шығыстану институтының аға ғылыми қызметкері, Ресейдегі Тайланд бойынша жетекші маман Елена Фомичева айтты.

Ол қазіргі қақтығыстың терең тарихи тамыры бар екенін атап өтті. «Ең терең себебі — отаршылдық. Камбоджа Францияның колониясы болған Үндіқытайдың бір бөлігі болған кезде, Таиланд тәуелсіз мемлекет болды, сонда шекара сызылды. Шекара бірнеше құжаттар, карталар мен шешімдер болатындай етіп сызылған. Шекарада мұндай делимитация болмағандықтан, олар даулы аумақтарға қатысты бірнеше рет қақтығыстарға тап болды», — деді Фомичева.

Сарапшы сонымен қатар бұл жағдайды шешудегі АСЕАН рөлінің маңыздылығын атап өтіп, қақтығыс тараптарын келіссөздер жүргізуге және шешім табу үшін кездесуге шақырды.

Саясаттанушы Егор Дибров Таиланд пен Камбоджа арасындағы қарым-қатынастардың нашарлауы АСЕАН тұрақтылығына нұқсан келтіріп қана қоймай, АҚШ, Ұлыбритания, Франция және Испания сияқты сыртқы державалардың араласуына мүмкіндік тудыруы мүмкін деп қосты.

«АСЕАН елдерінің бірігіп, дәстүрлі және дәстүрлі емес қауіпсіздік сын-қатерлерін тағы бір рет бірлесіп шешу маңызды. Ресей аймақтағы бейтарап статусы және келіссөздердегі берік ұстанымдары арқылы Таиланд пен Камбоджа арасындағы қақтығыстарды тоқтатуда делдал болуды ұсына алады», — деп түйіндеді Дибров.

Камбоджа премьер-министрі Хун Манет Таиландпен шекарада соғыс қимылдарының күшеюіне байланысты БҰҰ Қауіпсіздік кеңесін шұғыл жиналыс өткізуге шақырды. Бұл туралы 24 шілдеде CNN арнасы хабарлады.

Жоғарыда айтылғандай, Манет Таиланд қарулы күштерін «шекаралық аудандардағы Камбоджа позицияларына негізсіз, қасақана және мақсатты шабуылдар жасады» деп айыптап, оларды халықаралық құқықты бұзу деп атады. Ол БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің төрағасы Асим Ифтихар Ахмадқа тиісті хат жолдады.

«Осы ашық басқыншылық актісімен бетпе-бет келген Камбоджа әскерлерінің елдің егемендігі мен аумақтық тұтастығын қорғау үшін өзін-өзі қорғау әрекетінен басқа амалы қалмады»,- деп мәлімдеді Манет.

Бұдан бөлек, Таиландтың Пномпеньдегі елшілігі екі ел шекарасындағы шиеленістің күшеюіне байланысты өз азаматтарын Камбоджадан дереу кетуге шақырды. Бұл туралы 24 шілдеде Тайландтың дипломатиялық миссиясы хабарлады.

Елшілік Камбоджада болу үшін шұғыл  себептері жоқ азаматтарға өз қауіпсіздігі үшін осы елдің аумағынан мүмкіндігінше тезірек кетуді ұсынды.

Дипломаттар екі ел арасындағы кейбір аймақтарда шекаралық қақтығыстар болып жатқанын ескертті.

«Қақтығыстың ұзарып, одан әрі кеңеюі мүмкін деген белгілер бар», — деді дипломаттар Facebook-тегі парақшасында.