Көшпелі көрме ұйымдастырылды

Оқушыларға Тау тұлғалы қайраткерлер тақырыбында көшпелі көрме ұйымдастыру – тамаша идея. Көшпелі көрме әртүрлі мектептер мен оқу орындарына ақпараттар мен экспонаттар әкеліп, көбірек балаларды тұлғалар туралы маңызды мәліметтер білуге ​​ынталандыруға көмектеседі.

Көшпелі көрме ұйымдастыру – мектеп оқушыларының назарын аударудың және оларды қайраткерлердің өмірбаянымен таныстырудың тамаша тәсілі.

Түркістан облысында мектеп оқушыларына арналған көшпелі көрме ұйымдастыру өңірдегі танымдық іс-шаралардың қолжетімділігі мен мүмкіндіктерін кеңейтеді. Мектеп оқушылары бірегей экспонаттарды тамашалап, өлкенің мәдениеті, тарихы және табиғаты туралы жаңа білім алады.

Түркістан өлкесі тарихи-мәдени көрікті жерлерге бай, мысалы, Түркістан облысы Қожа Ахмет Ясауи кесенесі, Арыстан баб кесенесі, Ордабасы және т.б. сияқты тарихи-мәдени көрікті жерлерге бай. Көшпелі көрмедегі экспонаттар студенттерге өз аймағының тарихы мен мәдениетін жақсырақ түсінуге көмектесетін артефактілерді, фотосуреттерді, үлгілерді және басқа материалдарды қамтуы мүмкін.

Мұндай көшпелі көрме мектеп оқушыларының туған жерінің тарихына, мәдениеті мен мұрасына деген қызығушылығын арттыруға да ынталандыруы мүмкін. Бұл оларға өз аймағының құндылығы мен бірегейлігін көруге көмектеседі, сонымен қатар мәдени мұраны сақтауға және қорғауға назар аударады.

Түркістан облысында мектеп оқушыларына арналған көшпелі көрме ұйымдастыру – өңірдің мәдени-тарихи мұрасын насихаттаудағы маңызды қадам. Мектеп оқушыларының туған өлкенің байлығымен танысып, білімдерін кеңейтіп, Түркістан өлкесінің тарихы мен мәдениетінен сусындауға мүмкіндік береді.

Осындай танымдық іс-шаралар мәдени туризмді дамытуға септігін тигізіп, өскелең ұрпақтың туған жерін жақсы түсініп, бағалауына мүмкіндік береді. Олар сондай-ақ болашақ зерттеушілерге, мәдени мұраны сақтаушыларға және өз аймағының тарихын қорғаушыларға шабыт пен мотивация көзі бола алады.

Түркістан топырағынан шығып мұқым қазақ елін мойындатқан алыптар аз емес. Солардың бірі де бірегейі — Нұртас Оңдасынов. Мемлекет және қоғам қайраткері Н.Оңдасынов атындағы музей ұжымы жуырда «Тау тұлғалы қайраткер» атты тақырыпта Түркістан облысының мектеп оқушыларына көшпелі көрме ұйымдастырды. Көрменің мақсаты — ұлы тұлғаның атқарған қызметі мен өмір жолын насихаттау болып табылады. Оқушылар ұлы тұлғаның өмір тарихы туралы тыңдап, көрмені асқан қызығушылықпен аралады. Тарих беттерінде көп айтыла бермейтін қоғам қайраткерін жас буынға таныстыру мақсатында көрмеге қолданған заттары және қол жазба еңбектері қойылды. Қайраткер туралы жазылған туындылар да қойылды. Ел мүддесін өз басының қамынан жоғары қоя білген тұлғаның бағасын болашақ ұрпақ өз дәрежесінде берер деген сенім мол. Халық үшін жасап кеткен еңбегі ұшан — теңіз. Мұнда тұлғаның Нұртас Дәндібайұлы мемлекетті заманның ең ауыр тұсында білікті басқараған тұлғаның бірі.  Мемлекет ісін басқарудан кейін ғылымға да өз үлесін қосып кеткен тұлғаны әлі де терең зерттеп, таныту біздің парызымыз. Осы тұста музей қызметкерлері оқушыларға Нұртас Оңдасыновтың өмірбаянын тәптіштеп баяндап берді.

Қазақ КСР Халық Комиссарлар Кеңесінің (1946 жылдан кейін – Министрлер Кеңесі) ұзақ жылдар төрағасы болған Оңдасынов Нұртас Дәндібайұлы Қоңырат руының Жетімдер руынан шыққан. Ол 1904 жылы 26 қазанда Түркістан маңындағы қазіргі өз атымен аталатын Ұшқайық ауылында дүниеге келген.

Кішкентай Нұртас жергілікті молдадан араб тілін үйренуге жіберіледі. Бірақ оқуын тастауға тура келді: әкесі көп ұзамай қайтыс болды, ал үлкен ағасы 1916 жылы тылға жұмысқа кетті. 1917 жылы сұмдық аштық басталып, Дәндібайдың он жеті ұл-қызының төрт баласы ғана аман қалды.

Нұртас ағаларымен Ташкентке барып, сонда байларға жұмыс істеуге мәжбүр болды. Нұртастың өмірінің осы кезеңі оны өмір бойы достық қарым-қатынаста болған адамдармен жақындастырды. Бұл Шымкент обкомының болашақ екінші хатшысы Мырзахан Пошанов, Қазақ КСР Орталық Комитетінің идеология жөніндегі болашақ хатшысы Ілияс Қабылов және Ташкент политехникалық институтының болашақ тұрақты меңгерушісі Мұхамедәлі Ниязов. Төртеуі өте жақын дос болды. М.Пошанов өз естелігінде «олардың бәрі теміржол вокзалында тіркемеге тығылып, «біріміз бәріміз үшін, бәріміз біріміз үшін» қағидасымен өмір сүрген, көше балаларының жалпы тобында бір-біріне таудай болып тұрғанын жазған. Сондай күндердің бірінде Нұртас қатты науқастанып қалады. Достарына дәрі-дәрмегі бар өзбек ақсақалына хабарласуға кеңес берді. Олардың көмегі үшін ақсақал балалардан оның бақшасындағы жерді аударып беруді өтінді. Ақыры жігіттер тапсырманы орындап, Нұртас көп ұзамай есін жиды.

1920 жылы тамызда сол кезде Ташкенттегі кірпіш зауыттарының бірінде жұмыс істейтін Нұртас достарымен жетім балаларға арналған интернат туралы естіді, оның ашылуына Ғани Мұратбаев үлкен рөл атқарды. Олар сонда ержетті. Нұртастың өзі кейін комсомол ұйымына өтуге қол жеткізіп, оның бір ячейкасының хатшысы болды, осы қызметте облыстық конференциялар мен съездерде өз пікірін ортаға салды, бірақ оқуды да ұмытпады. Жас жігіттің еңбекқорлығы мен ұқыптылығы оған Ташкенттегі беделді орман шаруашылығы техникумына түсуге мүмкіндік берді, оны 1927 жылы бітірді.

Нұртас техникумды бітіргеннен кейін Қостанай облысының орман шаруашылығына жұмысқа жіберілді. Мұнда ол болашақ жары Валентина Астаповамен танысты. 1928 жылы отау құрып, 1929 жылы тұңғыштары Ескендір дүниеге келді. 1954-1957 жылдары Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумын басқарды. 1955 жылы мамырда Гурьев облыстық атқару комитетін, бір жарым жылдан кейін Гурьев облыстық комитетін басқарды. Бір қызығы, оған өзі таңдауға рұқсат берілді, ал оның таңдауы ең артта қалған аймаққа түсті. Оны білетін адамдар бұл таңдауын оның ешқашан оңай жол іздемейтіндігімен және өзін толығымен жұмысқа арнауға ұмтылуымен түсіндірді.

Оңдасынов Гурьев облысында жастарға ерекше көңіл бөлді.Кейін Оңдасыновтың күшімен Шевченкодан Гурьевке дейінгі жол, Жайық өзені арқылы өтетін көпір және Хрущевтің қарсылығына қарамастан, болашақта Мәскеудегі бүкіл Олимпиадалық ауылды қаптайтын ұлутас шығаратын зауыт салынды. Оның Маңғышлақ түбегіндегі мұнай кен орындарын ашу мен игерудегі рөлін ерекше атап өткен жөн.

1962 жылы Нұртас Оңдасынов 58 жасында зейнеткерлікке шығып, әйелінің өтінішімен Мәскеуге қоныс аударады. Зейнеткерлікке шыққанда елеулі ғылыми жұмысқа кірісіп, оның нәтижесі үш томдық қазақ-парсы (1974) және қазақша-арабша (1969) сөздіктер, қазақ есімдерінің этимологиясын жан-жақты зерттеу болды.

Оқушылар қоғам қайраткерінің өмірбаянын қызыға тыңдады.