Құнды жәдігерлер көрмесі…
Түркістандағы «Ұлы дала елі» орталығында «Винтажды ыдыстар» көрмесі ашылды. Коллекция негізінен фарфор, 1960 жылдардағы кеңестік өндіріс үшін эксперименталды және жаңашыл саналған хрусталь ыдыстардан тұрады. Көрмеде жаппай өндіріс болса да қол еңбегімен жасалған ыдыстар ұсынылған. Бұл материалдық мәдениет тарихының бірегей айғағы ретінде кеңестік сервистерді ғана емес, сонымен қатар шай ішу – нағыз мәдени құбылыс екенін көрсетеді.
Винтажды фарфордан жасалған бұйымдардың пайда болу тарихы тым тереңде. Ол әртүрлі мәдениетпен, өндіріс технологиясымен байланысты. Фарфор өндірісінің тарихы Қытайда біздің заманмызға дейінгі VI-VII ғасырда басталды. Фарфордан жасалған бұйымдар өте құнды саналып, көптеген елге экспортталған. XVIII ғасырда Еуропа фарфор өндіру технологиясын белсенді түрде зерттей бастады. Еуропалықтардың арқасында фарфор ыдыстар корольдің дастарханына қызмет етудің ажырамас бөлігіне айналды. Көрмеге «Балықтар» сервизі, «Подмосковный» мүсіндері, «Гүлдер гирляндасы» шай жиынтығы, «Цветочная рапсодия» секілді дүниелер қойылған. Винтаждық фарфор өндіріс кезеңінде антикварлық фарфордан ерекшеленеді — әдетте оның жасы 20-дан 60 жыл болмақ. Яғни, өнімнің басым бөлігі 1960-1990 жылдарға тиесілі. Антиквариатқа қарағанда винтажды жинау қиынырақ, өйткені бұл санаттағы бірегей және көркем заттар сирек кездеседі.
Егер 18-19 ғасырлардағы фарфор уақыт сынынан өткен болса, инвестициялық басымдықтар қазірдің өзінде белгіленді. Содан кейін инвестиция өтелмейді немесе ұзақ мерзімді перспективада пайда әкеледі. Дегенмен, винтаждың да айтарлықтай артықшылығы бар – ол оның құны. 20-шы ғасырдың екінші жартысындағы мүсіншелер мен ыдыс-аяқтардың бағасы қол жетімді және жаңадан бастаған коллекционерлер үшін қолжетімді. Сонымен қатар, винтажды фарфорда жетілдірілген технология мен сақтау мерзімінің қысқаруына байланысты кемшіліктер аз. Ресейлік коллекционерлер үшін фарфор ең үлкен қызығушылық тудырады — оның аймақтық нарықтағы бағасы әлемдік нарықтағыдан жоғары. Бұл жоғары сапалы еуропалық антиквариаттың шектеулі жеткізілімінен де, қымбат естеліктерді сақтауға деген ұмтылыспен де байланысты. Дегенмен, «кеңестік балалық шақтағы» заттардың өтімділігі жыл сайын төмендеп барады. Бүгінгі коллекционерлердің орташа жасы шамамен 50 жасты құрайды, ал оларды алмастыратындар үшін мүсіншелер мен ыдыс-аяқтардың көркемдік деңгейінің төмендігін ескеруге ештеңе де кедергі болмайды.
1970 жылдардан бастап КСРО фарфор өнеркәсібі жаппай өндіріске көшті, мұнда қолмен сурет салу жапсырмалармен ауыстырылды, өңдеуді тездету үшін мүсіндік пішіндер шекке дейін жалпыланды. Қолмен жасалған, содан кейін шағын партиялармен шығарылған эксперименттік авторлық жобалар коллекциялық құндылыққа ие. Посткеңестік кеңістіктегі фарфор өнеркәсібі виртуалды түрде жойылғаннан кейін қымбаттаған халық тұтынатын тауарлар қазірдің өзінде өз орнын тез жоғалтып жатыр. Материалдың төмен сапасы, тіпті бірінші сұрыпты бұйымдардың ақаулары, ең бастысы, сыртқы түрі тартымды емес, мұндай «шедеврлерге» қызығушылық тудырмайды. Тек 18-19 ғасырлардағы көне фарфор және 1950 жылдарға дейін шығарылған кеңестік фарфор ғана нақты құнды болып табылады. Осындай өте көне, сирек кездесетін құнды жәдігерлер қойылған көрмеге.
Айта кетейік, көрмені қала тұрғындары мен қонақтары ай соңына дейін жалғасады. Көрмеде ұсынылған, музей қорына енгізілген және де жеке коллекциялардан алынған заттар мен көрме коллекциялары туралы мәліметтерді қамтитын электрондық ақпараттық ресурс көпшілік назарына ұсынылды. Каталогты жыл көлемінде толықтырылып, басылымға беру жоспарлануда.
