БАЛЫҚ ШАРУАШЫЛЫҒЫН ДАМЫТУ БОЙЫНША КӨШ БАСТАДЫ
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына Жолдауында балық шаруашылығын дамыту мәселесін көтеріп, осы тапсырмаға орай Балық шаруашылығын дамытудың 2021-2030 жылдарға арналған бағдарламасы қабылданып, республика бойынша 270 мың тонна балық өсіру жоспары бекітілген болатын. Түркістан облысында бұл бағытта жұмыстар жүзеге асырылуда. Осы орайда өңір бойынша 2030 жылға дейін 10 жыл ішінде тауарлық балық өсіру көлемін 20 мың тоннаға, жеткізу жоспарланып отыр.
Түркістан облысында табиғи өзендер мен көлдер, тоғандар баршылық. Сол сияқты жасанды су айдындарында да балық өсіруге мүмкіндер бар. Осындай мүмкіндіктерді пайдалану арқылы қалалар мен аудандар аумағында жыл өткен сайын балық өсірумен айналысушылар қатары көбеюде. Бұл бір жағынан жұмыссыздықпен күресте нәтиже беріп, азаматтар жұмыспен қамтылса, екінші жағынан азық-түлік бағдарламасын орындауға, бюджеттің кірісін толықтыруға да септігін тигізеді.
Облыс әкімі Дархан Сатыбалдының тапсырмасымен, өңірде балық шаруашылығын әрі қарай дамыту мақсатында аудан, қала әкімдіктеріне жоспар бекітіліп, тиісті жұмыстар атқарылуда. Бүгінде, облыста тауарлы балық өсірумен айналысатын шаруашылықтардың саны 224-ке жетті. Сонымен қатар экспортқа бағытталған ірі 4 кәсіпорын жұмыс жасап жатыр. Оның жылдық қуаттылығы 12 мың тоннаны құрайды. Жасанды жолмен өсіру бойынша Түркістан облысы республика көлемінде көш бастап тұр. Бағдарламаға сәйкес, 2024 жылға 7000 тонна балық өсіру жоспары бекітіліп, 8 айдың қорытындысымен 1645 тоннаға жетті. Балық аулау мерзімі қазан-қараша айлары болуына байланысты, жылдық жоспар толық орындалады.
Балық шаруашылығын дамытуға мемлекеттік қолдаулар қарастырылған. Атап айтқанда, мемлекет тарапынан акваөсіруді субсидиялау балық шаруашылығын дамытуға оң ықпалын тигізуде. Аталған бағытқа жергілікті бюджеттен 2023 жылы 500 млн. теңге, биыл тағы 500 млн. теңге бөлініп, 61 балық шаруашылығы субъектісінің шығыстары өтелді.
Ал инвестициялық субсидиялауға 2024 жылға 237,5 млн теңге бөлініп, тиісті жұмыстар атқарылуда. Өткен жылы «Ауыл аманаты» бағдарламасы бойынша 24 кәсіпкерге 168,9 млн теңге жеңілдетілген несие берілді. Биыл «Ырыс микро қаржы ұйымы» ЖШС арқылы 232 шаруашылыққа 1020,0 млрд теңге қарастырылған.
Облыста балық шаруашылығын дамыту, жаңадан балық шаруашылықтарын құру бойынша басқарма мен балық шаруашылығы инспекциясы аудан, қала әкімдіктерінде түсіндіру жұмыстарын тұрақты жүргізуде.
Айта кетейік, облыста жергілікті маңызы бар 104 су айдыны заңдастырылған. Конкурстық негізде 82 су айдыны, оның ішінде, 69 су айдыны көлде тауарлы балық шаруашылығын жүргізу үшін, 13 су айдыны кәсіпшілік балық шаруашылығын жүргізу үшін табиғат пайдаланушыларға бекітіліп берілді, 22 су айдыны резервте. Қазіргі таңда облыста 137 тоғанды балық өсіру шаруашылығы, 5 шарбақты балық өсіру шаруашылығы, 2 тұйық қондырғымен жабдықталған балық өсіру шаруашылықтары жұмыс істейді.
Алдағы кезде өсіріліп жатқан балықтарды арнайы цех, кәсіпорындарда өңдеу, қалбырлау сияқты жұмыстар жүргізілуі арттырылса, балықтың әкелетін пайдасы да өспек. Оған қоса сапалы балық өнімдерін экспорттау жұмыстарына қарқын қосып, бұл бағытта да жетістіктерге қол жеткізу мүмкіндіктері бар.
