Бразилияда XVII БРИКС саммиті өтті
Рио-де-Жанейрода өткен БРИКС-тің 17-ші саммиті кеше аяқталды. Бұл мемлекетаралық бірлестік үнемі өсіп келеді. Ұйымның бастауында тұрған Ресей, Қытай, Үндістан, Бразилия және Оңтүстік Африкадан басқа, қазір оның құрамына Мысыр, БАӘ, Эфиопия, Иран және Индонезия кіреді.
Халықаралық қылмыстық соттың талаптарына байланысты Ресей президенті Владимир Путин форумға жеке қатыспады және оның отырысында бейнебайланыс арқылы сөз сөйледі. Ол БРИКС-тің экономикалық көрсеткіштері бойынша басқа бірлестіктерден, соның ішінде G7-ден бірнеше есе жоғары екенін атап өтті. Жиынтық жалпы ішкі өнім 77 триллион долларға жеткен. Ресей басшысының айтуынша, алтын миллиард деп аталатын елдің мүддесіне қызмет еткен халықаралық қатынастардың бірполярлы жүйесі тарихта қалып, бұрынғы тәртіпті бұрынғыдан да әділетті көпполярлы әлем алмастыруда. Бейбітшілік, қауіпсіздік және жаһандық басқару реформасы бойынша негізгі пленарлық отырыс Рио-де-Жанейродағы 17-ші саммит аясында өтті. Отырыс барысында Бразилия Президенті Луис Инасио Лула да Силва, Мысыр Премьер-Министрі Мустафа Мадбули, Эфиопия Премьер-Министрі Аби Ахмед, Үндістан Премьер-Министрі Нарендра Моди, Индонезия Президенті Прабово Субанто, Оңтүстік Африка Республикасының Президенті Кирилл Рамафоса, Қытай Халық Республикасы Мемлекеттік Кеңесінің Премьері Ли Цян, Абу-Даби әмірлігі Халед бен Мұхаммед бен Заид әл Нахаян, Иранның Сыртқы істер министрі Аббас Арахчи БРИКС-ке мүше елдердің саяси, сауда-экономикалық және мәдени-гуманитарлық салалардағы одан әрі ынтымақтастығы перспективаларын, сондай-ақ халықаралық күн тәртібіндегі мәселелерді талқылады.
«Егер жаһандық басқару 21-ғасырдың жаңа көпполярлы болмысына сәйкес келмесе, онда БРИКС-тің міндеті оның жаңаруына ықпал ету болып табылады. Қауымдастықтың өкілділігі мен әртүрлілігі оны бейбітшілікті ілгерілететін күшке айналдырады. Біз жаһандық басқарудың жаңартылған жүйесінің іргетасын қалай аламыз», — деді Бразилия президенті Луис Силова Лувала.
Ресей президенті Владимир Путин бейнеконференция арқылы БРИКС 17-ші саммитінің негізгі пленарлық отырысына қатысты.
«Біздің қауымдастықтың әлемдегі беделі мен ықпалы жылдан-жылға артып келеді.БРИКС өзін жаһандық басқарудың негізгі орталықтарының қатарында заңды түрде орнықтырды, ал жаһандық көпшіліктің түбегейлі мүдделерін қолдайтын біздің мемлекеттеріміздің салмақты үні халықаралық аренада барған сайын естіліп келеді.
БРИКС мемлекеттері дамудың әртүрлі үлгілерін, діндерін, ерекше өркениеттер мен мәдениеттерді білдіретінін және сонымен бірге олардың барлығы теңдік пен тату көршілікті, дәстүрлі құндылықтардың басымдылығын, достық пен келісімнің биік мұраттарын жақтайтынын және жаһандық тұрақтылық пен қауіпсіздікті, жалпыадамзаттық әл-ауқат пен әл-ауқаттың сақталуына елеулі үлес қосуға ұмтылатынын атап өткім келеді.
Әлем түбегейлі өзгерістерге ұшырап жатқанын бәріміз көріп отырмыз. Алтын миллиард дегеннің мүддесіне қызмет еткен халықаралық қатынастардың бірполярлық жүйесі тарихта қалып барады. Оның орнын әлдеқайда әділ, көп полярлы әлем басып жатыр. Әлемдік экономикалық тәртіпті өзгерту үдерісі одан әрі қарқын алуда.
Барлығы либералды жаһандану үлгісінің ескіріп бара жатқанын, іскерлік белсенділіктің орталығы дамушы нарықтарға қарай жылжып жатқанын көрсетеді, бұл өсудің қуатты толқынын тудыруда, оның ішінде БРИКС елдерінде»,- деді Ресей президенті Владимир Путин.
Владимир Путин өз сөзінде ұлттық валюталарды өзара есеп айырысуда қолдану тетігін одан әрі дамыту қажеттігін атап өтті. Мәселен, оның айтуынша, 2024 жылы Ресейдің басқа БРИКС елдерімен есеп айырысуларындағы рубль мен достас елдердің ұлттық валюталарының үлесі 90 пайызды құраған. БРИКС платформасында тәуелсіз есеп айырысу және депозитарлық жүйені құру валюталық операцияларды тиімдірек және қауіпсіз етеді.
Ресей мемлекеті басшысының айтуынша, қауымдастыққа мүше елдердің, ең алдымен, Жаңа Даму Банкі (ЖДБ) арқылы өзара күрделі салымдар көлемін еселеп арттыру міндеті де өзекті болып көрінеді. Ресей біздің елдердің және Жаһандық Оңтүстік және Шығыс елдерінің экономикасын қолдау және тарту үшін келісілген құралдарды бірлесіп әзірлеу үшін жаңа БРИКС инвестициялық платформасын құруды ұсынды.
Владимир Путин сондай-ақ Бразилияның 2024 жылы ұсынылған ресейлік бастамаларды жүзеге асыру бойынша жұмысты жалғастыруының маңыздылығын атап өтті, оның ішінде Дүниежүзілік сауда ұйымының (ДСҰ) мәселелері бойынша консультациялар өткізудің арнайы тетігін, БРИКС астық биржасын, климатты зерттеу орталығын, тұрақты логистикалық платформаны және т.б.
Ресей Президенті БРИКС елдеріндегі әріптестеріне жемісті ынтымақтастығы үшін алғыс айтты. Оның айтуынша, 2024 жылы алға қойылған барлық бастамалар сәтті дамып келеді. Олардың қатарында көміртегі нарықтары бойынша серіктестік, арбитраждық инвестициялық орталық, адал бәсекелестік платформасы және БРИКС шеңберінде тұрақты салық хатшылығы бар.
Үндістан премьер-министрі Нарендра Моди өз кезегінде пленарлық отырыста БҰҰ Қауіпсіздік кеңесін реформалауға шақырды.
«БРИКС-тің кеңеюі және жаңа серіктестердің қосылуы — бұл уақыт өте келе өзгеретін бірлестік екенін дәлелдейді. Біз енді басқа институттарды, соның ішінде БҰҰ Қауіпсіздік кеңесін, ДСҰ мен көпжақты даму банктерін реформалауда дәл осындай табандылық танытуымыз керек», — деді Үндістан премьер-министрі Нарендра Моди.
БРИКС елдерінің 17-ші саммитінің қорытындысы бойынша БРИКС елдерінің көшбасшылары «Неғұрлым инклюзивті және тұрақты басқару үшін жаһандық оңтүстік ынтымақтастықты нығайту» қорытынды декларациясын қабылдады, онда жаһандық басқару жүйесін реформалау, сауда ынтымақтастығын тереңдету, климаттың өзгеруінің салдарымен күресу және мәдени даму туралы өз көзқарастарын белгіледі.
Достастық елдерінің басшылары тұрақты даму және инклюзивті өсу үшін жасанды интеллект технологиялары саласындағы жаһандық басқару туралы БРИКС көшбасшыларының мәлімдемесінде өз көзқарастарын білдіріп, жасанды интеллектті дамытуға ерекше көңіл бөлді.
Келесі, 18-ші БРИКС саммиті 2026 жылы Үндістанда өтеді деп жоспарланды.
