Өзбекстан, Ауғанстан және Пәкістан Трансауған темір жолы туралы келісімге қол қойды

Кабулда «Өзбекстан – Ауғанстан – Пәкістан» Трансауған темір жолының техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеу бойынша үшжақты негіздемелік келісімге қол қойылды. Бұл жолдың бүкіл Еуразия үшін стратегиялық маңызы бар, деді Өзбекстан СІМ басшысы.
Бейсенбі күні Кабулда Өзбекстан, Ауғанстан және Пәкістан Трансауған темір жолы жобасының техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеу туралы үшжақты негіздемелік келісімге қол қойды.

Құжатқа Өзбекстанның көлік министрі, Ауғанстанның қоғамдық жұмыстар министрі және Пәкістанның темір жол министрі үш елдің сыртқы істер министрлерінің қатысуымен қол қойды.

«Өзбекстан, Ауғанстан және Пәкістан сыртқы істер министрлерінің алғашқы үшжақты кездесуі өзара сенімді, тату көршілік пен аймақтық ынтымақтастықты тереңдету жолындағы тарихи қадамды білдіреді», — деп жазды Өзбекстан Сыртқы істер министрі Бахтиер Саидов өзінің Telegram-каналында.

«Өзбекстан – Ауғанстан – Пәкістан» Трансауған темір жолының «бүкіл Еуразия үшін стратегиялық маңызы бар. Бұл дәліз сауданы жақсартады, Ауғанстанның экономикалық қалпына келуіне қолдау көрсетеді және оңтүстік порттар арқылы әлемдік нарықтарға жаңа бағыттарды ашады», — деді министр.
Кездесуде Өзбекстан «сауда байланыстарын нығайтуға, ауыл шаруашылығы, фармацевтика, тоқыма өнеркәсібі және құрылыс салаларындағы ынтымақтастықты кеңейтуге, сондай-ақ Термез халықаралық сауда орталығының әлеуетін арттыруға ниеттілігін растады», — деп қосты министр.

2021 жылдың ақпан айында Өзбекстан, Ауғанстан және Пәкістан Ташкентте Мазари-Шариф – Кабул – Пешавар темір жолының құрылысы бойынша жол картасына қол қойды. Жоба мамыр айында дайындалып, жол құрылысы 2021 жылдың қыркүйегінде басталады деп жоспарланған болатын. Бірақ Ауғанстандағы биліктің ауысуы жобаны баяулатты. Алайда желтоқсанда бұл жобаға Ауғанстанның уақытша үкіметі қосылды. 2022 жылдың 18 шілдесінде осы елдің аумағында Трансауған темір жолының бағыты мен жобаның техникалық-экономикалық негіздемесін анықтау бойынша экспедициялық жұмыстар басталды.

Өзбекстанның «Боштранслойиха» институты жол құрылысының құнын 4,6 миллиард долларға, Пәкістан 8,2 миллиард долларға бағалады. Бұқаралық ақпарат құралдарының хабарлауынша, жоба 4,8 миллиард доллардан 6 миллиард долларға дейін бағаланады. Ол транзиттік әлеуеті жылына 20 миллион тоннаға дейін жүкті құрайтын 573 шақырымдық автожол салуды көздейді. Жаңа көлік дәлізі Еуропалық Одақ, Ресей, Өзбекстан, Ауғанстан, Пәкістан, Үндістан және одан әрі Оңтүстік-Шығыс Азия мемлекеттерін байланыстыратын болады. Бұл ретте желі жүк және жолаушылар тасымалына да қолдау көрсететін болады.

2023 жылдың шілдесінде Dawn басылымы келтірген өзбек тарапының бағалауы бойынша, теміржол Өзбекстан мен Пәкістан арасындағы жүктерді жеткізу уақытын шамамен бес күнге қысқартады. Тауарларды тасымалдау құны да кемінде 40%-ға төмендейді. Жоба 2027 жылдың соңына дейін аяқталады деп күтілуде, ал 2030 жылға қарай пойыздар жылына 15 миллион тоннаға дейін жүк тасымалдай алады.

Ақпан айының басында көлік министрі Ильхом Махкамов Трансауған темір жолының құрылысын 2025 жылы бастау жоспарланып отырғанын атап өтті.

Өткен жылдың шілде айында Көлік министрлігінің өкілі Gazeta.uz сайтына берген сұхбатында жобаға қатысушылар техникалық бөлікке серіктестер шақыру және қаржыландыру бойынша жұмыс істеп жатқанын хабарлады. «Әріптестер пулы әлі толық қалыптасқан жоқ. Негізгі қатысушылар Өзбекстан, Пәкістан және Ауғанстан. Мұнда Қытай-Қырғызстан-Өзбекстан темір жол жобасындағыдай консорциум құрылады, бұл консорциум кейін әлеуетті инвесторлармен және серіктестермен жұмыс істейді. Әрине, бұл күрделі жоба. Ең бастысы қауіпсіздік мәселесі, бірақ бізде ауғандық жолдың қосымша зерттеуі бар. Кейбір ауытқулар мен түзетулер болуы мүмкін », — деп атап өтті сол кезде.

Сонымен қатар, халықаралық қаржы институттарының қаржыландыру және қатысу мәселесі ашық күйінде қалып отыр. «Олар қатысуға дайын сияқты, бірақ екінші жағынан, Ауғанстан үкіметі әлі мойындалған жоқ. Бұл ең маңызды сәт», — деп атап өтті бұған дейін Көлік министрлігі.